Διαβάζοντας τις ''Άλικες Ζωές'' του Κώστα Βελούτσου

     Οι  «Άλικες Ζωές» του Κώστα Βελούτσου αποτελούν ένα οδοιπορικό σε μία σκοτεινή όσο και ταραγμένη περίοδο της Νεοελληνικής ιστορίας, αυτήν του Εμφυλίου πολέμου. Σε μία νοητή ευθεία τέμνονται καθοριστικές στιγμές του Ελληνισμού όπως η Μικρασιατική καταστροφή, η Γερμανική κατοχή, ο εμφύλιος αλληλοσπαραγμός. Μέσα από σχετικά ντοκουμέντα χρωματίζονται οι ιστορίες των ηρώων, όπως της Μάρθας, του Χριστόφορου, του Στέλιου, της Στέφης. Ιστορίες που χρωματίζονται ανεξίτηλα μιας και ζωές σαν αυτές «δε διαγράφονται ποτέ, ότι και αν κάνεις. Τις σέρνεις ασθμαίνοντας μαζί σου ως το θάνατο και ακόμη πιο μακριά..»

       

     Οι σκιές τους περιφέρονται στο περιβάλλον του συγγραφέα αλυσοδεμένες με τα πάθη τους, με τα μυστικά τους κρυμμένα σε φακέλους, με το βάρος των χρονικών συγκυριών που τις αγκαλιάζουν για πάντα. Γύρω τους ξετυλίγονται αναφορές σε γεγονότα , σε καταστάσεις και επεισόδια που κύριο φόντο έχουν τη Μυτιλήνη της εποχής εκείνης, όπως η Τσερκέζα, η στρατολόγηση, τα Κόκκινα Παιδιά, η Παιδούπολη της πόλης.

      Οι πιο ευαίσθητες πτυχές μιας δύσκολης εποχής προσεγγίζονται με μια συμπαγή, αφηγηματική γραφή και εστίαση σε καίρια γεγονότα, που για πολλούς κατοίκους του νησιού ίσως να είναι και ολότελα άγνωστα σήμερα, πράγμα που προσθέτει ένα ειδικό βάρος στο βιβλίο. Για τη συγκεκριμένη περίοδο είναι γνωστό πως έχουν γραφτεί αμέτρητα κείμενα, συχνά εμποτισμένα με τις προσωπικές θεάσεις και τα «πιστεύω» των δημιουργών τους, συχνά ως απόρροια προσωπικών βιωμάτων.

 

      Η διαφοροποίηση του Κώστα Βελούτσου έγκειται στην προσπάθεια του να διατηρήσει μια κατά το δυνατόν αμερόληπτη στάση, πρόθεση που αποσαφηνίζει ο ίδιος και στον επίλογο του. Εγείρει λοιπόν προβληματισμούς γύρω από σχετικά ζητήματα που παραμένουν επίκαιρα επί τόσες δεκαετίες μετά τα γεγονότα, όπως συνήθως συμβαίνει όταν κατακάθεται η σκόνη από τους καλπασμούς της Ιστορίας. 

       Είναι τολμηρή συνεπώς η προτεραιότητα που δίνει σε μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα χρόνια εκείνα, ως υλικό πρώτης τάξης για τη συγγραφή του βιβλίου. Μία ιδιαίτερα εύστοχη απορία τοποθετεί ο ίδιος ο συγγραφέας στις πρώτες σελίδες του: Άραγε θα έδειχναν τον ίδιο φανατισμό στο καταναλωτικό σήμερα, εκείνοι που συγκρούστηκαν με πάθος κάποιες δεκαετίες πρωτύτερα; Ερωτήματα σαν αυτά υποκινούνται με την ανάγνωση του βιβλίου και σε αυτά διαφαίνεται ίσως και η βασική του πρόθεση: να αποτελέσει μια «μαγιά» ως έναυσμα, μέρος ή συνέχεια μιας ενδελεχούς μελέτης για κάθε αναγνώστη – ερευνητή. 

        Οι Άλικες Ζωές του Κώστα Βελούτσου θέτουν ουσιώδη ερωτηματικά με διακριτικό, όσο και εύστοχο τρόπο. Αυτοί οι προβληματισμοί και η διέγερση της περιέργειας για την ίδια την αλήθεια, αποτελούν και την πεμπτουσία της δημιουργίας του.